پایگاه خبری آوای بیستون

به گزارش آوای بیستون، حبیب عباسی، مدیرکل روابط عمومی دفتر رئیس جمهور در آستانه سفر مسعود پزشکیان به باکو، در یادداشتی به بررسی ابعاد و اهمیت این رویداد پرداخته است.
متن این یادداشت به شرح زیر است؛
برای معماری نوین دیپلماسی منطقه‌ای
سفر پیش‌روی دکتر مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور ایران، به جمهوری آذربایجان در شرایطی انجام می‌شود که دولت چهاردهم با نگاهی تازه به دیپلماسی منطقه‌ای، در حال ترسیم خطوط نوینی از تعاملات همسایگی است؛ خطوطی مبتنی بر نیازهای ژئوپلیتیکی عصر جدید، واقع‌بینی علمی و شناخت دقیق از ظرفیت‌های انسانی و فرهنگی منطقه. دکتر پزشکیان که ریشه‌های فرهنگی و زبانی مشترکی با مردم جمهوری آذربایجان دارد، این سرمایه نمادین را در خدمت منافع ملی ایران به کار گرفته است. دولت چهاردهم که پس از برگزاری انتخابات زودهنگام و حادثه سقوط بالگرد ریاست‌جمهوری پیشین روی کار آمد، برخلاف گمانه‌زنی‌ها، نه تنها به لاک محافظه‌کاری فرو نرفت بلکه با شجاعت، رویکردی فعال، متوازن و آینده‌محور در دیپلماسی منطقه‌ای در پیش گرفت. سفر به باکو نیز در امتداد همین مسیر است. جمهوری آذربایجان برای ایران تنها یک همسایه نزدیک نیست؛ پیوندهای تاریخی، فرهنگی و اقتصادی دو کشور، جایگاه باکو را در معادلات قفقاز جنوبی و کریدورهای انرژی و ترانزیتی منطقه‌ای بسیار برجسته ساخته است. سفر دکتر پزشکیان به باکو، ادامه مسیری است که پیش‌تر دولت‌های نهم تا سیزدهم هر یک به نحوی پیموده بودند. تجربه دولت‌های پیشین نشان می‌دهد که تقویت روابط دوجانبه نیازمند درکی عمیق از واقعیت‌های منطقه‌ای و پرهیز از هیجان‌زدگی یا بی‌تحرکی است؛ امری که اکنون دولت چهاردهم با رویکردی متوازن و هوشمندانه دنبال می‌کند. این سفر اما تنها در چارچوب روابط دوجانبه معنا نمی‌شود. در شرایط تغییرات ژئوپلیتیکی پس از جنگ دوم قره‌باغ و رقابت قدرت‌های منطقه‌ای مانند ترکیه، روسیه و کشورهای غربی در قفقاز جنوبی، ایران باید جایگاه تاریخی و حقوقی خود را حفظ و تثبیت کند.
حضور دکتر پزشکیان در باکو حامل پیام‌های روشنی است: ایران اهل تعامل و مذاکره با همسایگان است، عقلانیت و دیپلماسی مبتنی بر شناخت فرهنگی به سیاست خارجی کشور بازگشته و تهران قصد دارد نقشی فعال در پروژه‌های منطقه‌ای مانند کریدور شمال- جنوب ایفا کند.
از منظر اقتصادی نیز این سفر می‌تواند فصلی تازه در مناسبات ایران و آذربایجان بگشاید. حجم مبادلات تجاری دو کشور هنوز فاصله زیادی با ظرفیت‌های واقعی دارد و حوزه‌های نفت و گاز، حمل‌ونقل ریلی، انرژی‌های نوین، کشاورزی، تبادل برق و گردشگری از جمله زمینه‌هایی هستند که می‌توانند محور همکاری‌های جدید قرار گیرند. با توجه به شناخت دکتر پزشکیان از ظرفیت‌های علمی و فناوری کشور، پیش‌بینی می‌شود ابتکارات مؤثری در مذاکرات مطرح شود، به ویژه در حوزه ترانزیت منطقه‌ای که اهمیت ژئو استراتژیک بالایی برای ایران دارد.
در بُعد نرم دیپلماسی نیز این سفر اهمیت ویژه‌ای دارد. افکار عمومی منطقه امروز نقش تعیین‌کننده‌ای در جهت‌گیری‌های سیاسی ایفا می‌کند. سفر رئیس‌جمهوری با شخصیتی مردمی و آشنا به فرهنگ منطقه می‌تواند تصویری مثبت، انسانی و همدلانه از ایران در اذهان عمومی ملت‌های قفقاز ایجاد کند؛ پیوندهایی که بر مشترکات زبانی، مذهبی، موسیقایی و تاریخی استوار است و می‌تواند دیپلماسی فرهنگی را به یکی از مؤلفه‌های قدرتمند سیاست خارجی ایران بدل سازد.
در این میان، باید به نکته‌ای مهم توجه داشت: این نخستین گام دکتر پزشکیان در راستای اعتمادسازی دو ملت و تقویت پیوندهای فراملی نبوده است. پیش از این، سفرهای رسمی به عراق و به ویژه به اربیل مرکز اقلیم کردستان عراق و تاجیکستان انجام شده بود که نشان از اهتمام ویژه دولت چهاردهم به تقویت وحدت ملی و انسجام منطقه‌ای داشت. سفر به باکو نیز در همین راستا و در تداوم سیاست‌های اعلام‌شده دولت در خصوص «وحدت ملی، انسجام قومی و همسایه‌محوری» صورت می‌گیرد؛ سیاستی که بر مبنای احترام به تنوع فرهنگی درون کشور و شناخت صحیح از نقش‌آفرینی اقوام در تقویت اقتدار ملی تعریف شده است.
نقش شخص دکتر پزشکیان در این مسیر برجسته است. او با منش مردمی، صداقت، صمیمیت و رویکرد علمی خود، الگویی تازه از دیپلماسی عمومی را به نمایش گذاشته است؛ دیپلماسی‌ای که فراتر از محاسبات صرف نظامی و اقتصادی، بر احترام متقابل، اعتمادسازی، شناخت فرهنگی و سرمایه‌های نرم تکیه دارد.
دکتر پزشکیان با ابتکار عمل به موقع و هدف‌گذاری هوشمندانه، توانست در زمان مقتضی گام‌های اولیه را در مسیر تعامل مستقیم و مؤثر با همسایگان بردارد و جایگاه فعال ایران را تثبیت کند.
در شرایطی که منطقه با چالش‌هایی چون اختلافات قومی، رقابت‌های انرژی، پروژه‌های اتصال تجاری و تحولات سیاسی روبروست، ایران می‌تواند با دیپلماسی فعال و متوازن، نقشی سازنده و تعیین‌کننده ایفا کند. سفر دکتر پزشکیان به جمهوری آذربایجان، نشانه‌ای روشن از احیای دیپلماسی فعال و انسانی ایران در منطقه است؛ دیپلماسی‌ای که ریشه در اعتماد ملی دارد و با اراده‌ای تازه برای تعامل مثبت و پایدار با همسایگان پیگیری می‌شود.
بی‌تردید، موفقیت این رویکرد می‌تواند به ثبات منطقه‌ای، توسعه اقتصادی، گشایش‌های سیاسی و ارتقای جایگاه ژئوپلیتیکی ایران کمک کند. دولت چهاردهم با این گام‌های استوار نشان می‌دهد که ایران امروز نه تنها در صحنه داخلی، بلکه در عرصه منطقه‌ای نیز در مسیر بالندگی و پیشرفت گام برمی‌دارد؛ مسیری که با سفر دکتر مسعود پزشکیان به باکو، بار دیگر از زبان ملت ایران با جهانیان سخن می‌گوید.